VPN en de Sleepwet

De afgelopen jaren is er veel te doen geweest over de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (2017). Die Wet, in de volksmond al snel de ‘Sleepwet’ genoemd, gaf de veiligheidsdiensten ruimere bevoegdheden om online informatie van burgers te onderscheppen. Broodnodig, vonden de betrokken politici, omdat de oude wet (uit 2002) de ontwikkelingen op het internet niet goed volgde, waardoor de veiligheidsdiensten zich onnodig belemmerd voelden om op jacht te gaan naar criminelen en terroristen.

Macht overheid

Tegelijk waren er grote zorgen over een te grote macht van de overheid over onze online gegevens. Het leek erop dat zonder last of ruggespraak grote hoeveelheden data onderschept mochten worden – alsof er een sleepnet door het internet wordt getrokken, die alles vangt wat er zich op dat moment afspeelt. Dat lijkt heel onschuldig: zolang de criminelen worden opgepakt, is zo’n sleepnet een nuttig instrument. Alleen gaf de overheid maar weinig garanties over wat er verder zou gebeuren met de bijvangst.

Hoe lang worden gegevens bewaard? Welke gegevens? En wie kunnen er ook bij die gegevens? Andere overheden?

Referendum

In 2018 vond er een raadgevend referendum plaats, waarop de Nederlandse bevolking in meerderheid liet weten dat de sleepwet hen te ver ging. Daarop voerde de overheid kleine wijzigingen door, maar werd de wet wel van kracht. De vraag is nu of die wijzigingen afdoende zijn om de zorgen van burgers weg te nemen. Onze overheid zorgt best goed voor haar burgers (we leven in het mooiste land van de wereld wat dat betreft), alleen staan Nederlandse overheidsdiensten nou niet bekend om hun gedegen omgang met data, en sowieso met ICT. De sleepwet kan daarom mooi opgeschreven in het wetboek staan, maar wie garandeert dat onze gegevens, als ze eenmaal in een database staan, ook daadwerkelijk vrij zijn van datalekken, verkoop aan derde partijen of hacks door buitenstaanders?

Digitale tunnel